فهرست مطالب

فصلنامه مشرق موعود
پیاپی 8 (زمستان 1387)

  • بهای روی جلد: 15,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/10/11
  • تعداد عناوین: 10
|
  • قرآن و حدیث
  • سیدمسعود پورسید آقایی صفحه 5
  • نصرت الله آیتی صفحه 25
    یکی از کتاب های مفصل و مورد توجهی که در سال های اخیر در نقد اعتقادات شیعه نوشته شده است کتاب اصول مذهب الشیعه الامامیه الاثنی عشریه عرض و نقد نوشته دکتر ناصر القفاری است در این کتاب همه باورهای شیعه و از جمله اندیشه مهدویت مورد تهاجم قرار گرفته است. کوشیده خواهد شد طی سلسله مقالاتی به شبهات این کتاب در خصوص اندیشه مهدویت پاسخ داده شود. در بخش نخست این سلسله مقالات، هفده شبهه در ارتباط با تاریخچه پیدایش اندیشه غیبت انگیزه های تکون این اندیشه و بنیان گاران آن نقل و سپس نقد خواهند شد.
    کلیدواژگان: امام مهدی، شبهات، نقد و بررسی، ناصر القفاری، اصول مذهب الشیعه
  • جواد جعفری صفحه 63
    از دلایل اثبات تولد و وجود حضرت حجه بن الحسن العسکری احادیثی است که شیعه و سنی به تواتر نقل کرده اند و بنابر آنها، پیامبر اعظم به دوازده نفر بودن جانشینان خود تصریح کرده است. این احادیث را به اختصار احادیث دوازده امام (خلیفه) می گویند. البته برخی احادیث اهل تسنن و اکثر روایات شیعه افزون بر بیان تعداد جانشینان به اسامی، صفات و ویژگی آنان نیز پرداخته اند. شناساندن قائم دوازده جانشین و خبر از غیبت ایشان از مهم ترین نکات به شمار می رود که در این روایات آمده است. این احادیث به دو گونه به تولد و وجود حضرت حجت دلالت می کند: یکی به صورت عام یعنی استدلال به همان عدد دوازده که شیعه و سنی در آن باره هم نظرند و دیگری با متن یعنی استدلال به نام ها، صفت ها و ویژگی هایی که در متن روایات آمده و امام دوازدهم را که همان قائم است، مشخص و معین کرده است.
    احمد الکاتب که در پی انکار وجود حضرت حجه بن الحسن العسکری است، شبهاتی درباره احادیث دوازده امام مطرح کرده است. برخی از شبهه های وی در دو شماره پیش بررسی و نقد شد.
  • کلام و عرفان
  • حسن پناهی آزاد صفحه 87
    بنابر پلورالیسم دینی، همه ادیان الهی و بشری، در کنار هم صادق و نجات بخش می توانند باشند. جان هیک این عقیده را در تقابل با انحصارگرایی و شمول گرایی جهان مسیحیت تدوین و ارائه کرده است.
    تفکیک «بود» از «نمود»، فروکاستن دین به تجربه دینی و تفکیک گوهر از صدف دین، از مبانی پلورالیسم به شمار می آید.
    نظریه پلورالیسم با مبانی کلامی اسلام، ناسازگار است. ادیان، به یک اندازه بر حق نیستند. اسلام مانند خورشید است و ادیان آسمانی دیگر مانند ستارگانی هستند که تنها در غیاب خورشید راه می نمایند. حقانیت اسلام بر همه ادیان تحریف نشده، ترجیح دارد. تنها دین بر حق، اسلام است. مبانی پلورالیسم با اندیشه مهدویت شیعی، ناسازگار است.
    وجود ادیان گوناگون در عصر ظهور، دلیل تحقق پلورالیسم دینی در آن عصر نیست؛ زیرا هیچ کدام ازمؤلفه ها و عناصرتشکیل دهنده پلورالیسم دینی، در رفتارحضرت مهدی با دیگر ادیان وجود ندارد.
    اعتقاد به منجی جهان، در ادیان دیگر نیز وجود دارد.
    پلورالیسم دینی از نظر ادیان دیگر نیز مردود است.
    کلیدواژگان: پلورالیسم، انحصارگرایی، شمول گرایی، دین، عصر ظهور، اندیشه مهدویت
  • تاریخ
  • حافظ فرزانه صفحه 111
    این نوشته در ادامه سلسله مقالات بررسی تالیفات در موضوع مهدویت، به بررسی تالیفات در دوره حوزه حله می پردازد.
    شهر حله از آن زمان که به دست سیف الدوله امیر بنی مزید در سال های 439 تا 495 قمری بنیان گذارده شد، مرکز شیعیان، فقی هان، دانش مندان و شاعران دل باخته شیعی بوده است.
    شهر بغداد در حمله هلاکوخان به عراق، به تصرف مغولان درآمد و تاراج گردید. در این میان، شهر حله با تدبیر و حرکت سنجیده علمای بیداردل و تدبیرگر، از هجوم وحشیانه مغولان در امان ماند و به دلیل امنیت حاکم بر شهر و حضور عالمان، فقی هان و دانش مندان پرآوازه، مرکزیت علمی بغداد به حوزه حله سپرده شد و این حوزه در طول قرن های ششم تا نهم قمری مرکز حوزه های شیعه نام گرفت. تالیفات مهدویت در این دوره کمتر از دوره های قبل و بعد بوده است؛ زیرا به رغم آن که حاکیمت دولت های شیعی، آرامش و آزادی نسبی را برای شیعیان به ارمغان آورده بود، حکومت تازه شیعه شده مغول ها، به تبلیغ و ترویج مبانی فکری، عقیدتی، فقهی و کلامی بسیار نیازمند بودند و شبهه های کلامی مجال را از عالمان برای پرداختن به مهدویت گرفته بود. از سویی، گسترش مدعیان دروغین مهدویت و فرقه های آنان، پرداختن به مهدویت را در این دوره بسیار ضروری می نمود. در این باره تنها هفده کتاب از شیعیان و 33 کتاب از علمای عامه این دوره به یادگار مانده است.
    کلیدواژگان: حله، مهدویت، سیف الدوله، هلاکوخان، ملاحم و فتن، اخبار غیبی، علمای شیعه، علمای عامه
  • جامعه شناسی
  • محمد جواد برهانی صفحه 125
    دگرگونی هایی فراوان در دوران حکومت جهانی حضرت مهدی رخ خواهد داد که در واقع، انقلابی همه جانبه در قلمرو حکومت آن حضرت به شمار می رود. از جمله دگرگونی ها که در زمان ظهور رخ خواهد داد، دگرگونی در عرصه روابط اجتماعی، فرهنگی، امنیت اجتماعی، اقتصادی و نهاد آموزش و پرورش و در رفتار اجتماعی مردم تبلور می یابد.
    حضرت مهدی، آرمان مدینه فاضله را در جامعه محقق می سازد و اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه را یک سره دگرگون می کند. ایشان نهادی در حکومت بنا می گذارد که در راس آن امام معصوم قرار می گیرد و شخصی مانند حضرت عیسی برای تشکیل کابینه پا پیش می نهد که خود معصوم و از پیامبران خداوند است. هم چنین افراد برجسته دیگری در راس حکومت قرار می گیرند که هرکدام در این مدینه فاضله به خدمت می پردازند.
    کلیدواژگان: حکومت، حکومت جهانی، دگرگونی اجتماعی، عدالت اجتماعی
  • ادیان و مذاهب
  • جواد قاسمی قمی صفحه 151
    فرجام شناسی به دلیل این که به آینده نادیده بشر ارتباط دارد و خبر دقیقی از آن در دسترس نیست، همواره از بحث انگیزترین آموزه های ادیان بوده است. در یهودیت هم به رغم ابهام در منشا این آموزه که گروهی آن را تحت تاثیر تلاقی اندیشه های یهودی ایرانی در ایام اسارت بابلی می دانند، مفاهیمی هم چون ماشیح، رستاخیز مردگان، جهان آینده، آخرین داوری، بهشت و جهنم وجود دارد. گفتنی است پیوستگی مفهوم این آموزه ها در نگاهی کلی آنها را در امتداد یک دیگر قرار می دهد.
    این نوشتار گزیده ای گزارش گونه و تفسیری از بخش ماشیح (فرجام شناسی) تلمود است. تلمود منبع سنت شفاهی آیین یهود به شمار می رود که تفاسیر مهم یهودی را دربر دارد.
    کلیدواژگان: ماشیح، موعود و منجی یهودی، فرزند داوود، تلمود، نشانه های ظهور ماشیح، آخرین داوری، جهنم، بهشت
  • مرتضی کریمی صفحه 167
    آموزه ها درباره فرجام شناسی یعنی ماشیح باوری و رستاخیز، همیشه به گونه متقابل با هم تطبیق می یافته اند. «اراده»، واژه و مفهومی محوری است که زیربنای هردو را تشکیل می دهد. رستاخیز به معنای عملی از اراده الهی و هدف آینده ابدی ظهور مسیح که رستاخیز را دربر دارد فعال کردن اراده بشر به منزله «تصویر هم سانی سازه خداوند» به شکل اخلاقی کردن جهان بشری است. در واقع، تحقق (نظام دهنده) اخلاق با رستاخیز یکی است. «اراده»، کوتاه شده «اراده عقلانی» است و «اراده عقلانی» از نگاه ابن میمون و به طور کلی فلسفه یهود و نیز به باور کانت، عبارتی دیگر از «اخلاق» است. خلاصه آن که، فرجام شناسی یهود، مطلق سازی اخلاقی و متافیزیک اخلاقیات است.
    فرجام شناسی در مقام کارگردان اصلی در گفتمان اخلاقی، هرچند محدود تجزیه و تحلیلی بیشتر می طلبد. ماشیح باوری در مقام کارگردان اخلاقی تنها بیان می کند از آن جا که بشر باید تلاش کند تا خود را به شکل خدا درآورد و در نتیجه سعی کند شبیه او شود و از آن جا که انسان ها باید این تلاش ها را در این دنیا انجام دهند، هدف غایی اخلاقیات، تثبیت آن چیزی است که در آن زمان، «ملکوت (مسیحایی) خدا» بر روی زمین خوانده می شود. البته این امر، هدفی نامحدود است و به گونه نامحدود (یا به تعبیر کانت و اچ. کوهن «H. Cohen» به صورت مجانبی) دست یافتنی است.
    در حقیقت، ماشیح باوری، هرگز نوعی خیال بافی و آرمان گرایی نامرتبط با رخ دادهای روزمره و تاریخی مشکلات اخلاقی را به بار نمی آورد (یعنی به تاخیر انداختن همیشگی)، بلکه به گونه مستقیم ارزش های اخلاقی را تولید می کند و معیاری واسطه برای اقدام مناسب در هر اوضاعی عمل می کند. وقتی انسان ها از خود می پرسند که چگونه باید رفتار کنند یا در واقع رفتار مناسب آنان چه موازینی باید داشته باشد، فرجام مسیحایی، روش و وسیله ای را که این فرجام می تواند و باید به وسیله آن به دست آید، مشخص می کند. همان نکته که کانت در کتاب دین در محدوده عقل تنها(Religion Within the Bounds of Reason Alone) مطرح کرده است.
    کلیدواژگان: آیین یهود، فرجام شناسی اخلاقی، مسیحاباوری، ماشیح، رستاخیز، ملکوت مسیحایی خدا
  • صفحه 183
  • صفحه 186
|
  • Nosrat-Ullah Ayati Page 25
    The book of Usulu Madhabal-Shia-al-Imamiyya-al-Ithna Ashariyya (Principles of the Faith of Shiites of twelve Imams) in from of both presentation and criticism, written recently by Dr. Nasser Al-Qefari is an explanatory text critiquing Shiite beliefs has been noted extensively by critics. In this book, all Shiite principles are attacked, especially the school of Mahdism. This article attempts to respond to the doubts or ambiguities raised in this book about Mahdism. In the first section of this series of articles, seventeen of the doubts or ambiguities about history of Absence school of thought, development and motives of its thought, and its founders will be quoted and debated.
  • Hassan Panahi Azad Page 87
    According to religious pluralism, all divine and human religions and faith can be equally valid and liberating. John Hick has described and presented this belief as conflicting with exclusiveness and inclusiveness of the world of Christianity. The separation of “existence” from “appearance” and reduction of religion to religious experience and the separation of ‘oyster from shell’ of religion are the principles of Pluralism theory. Pluralism theory is also in opposition to Islamic dialectical principles. In Islam, religions are not all true, to the same extent. Islam is like a sun and other divine religions are like stars that guide only in absence of it. The truthfulness of Islam is preferred over all non-manipulated religions and the only true faith is Islam. Pluralism theory is in opposition to the notion of Mahdism in Shiism, after all. The existence of various religions in the era of Appearance does not validate religious pluralism in that period, since there is no evidence for approval of any constituents and elements of religious pluralism in attitudes of Imam Mahdi (PBUH) or his followers. Finally, the belief in a World Saviour exists in other religions and they too reject religious pluralism.
  • Hafez Farzaneh Page 111
    This manuscript is investigating the writings in the era of Islamic Seminary of Helle in continuation of series of articles about Mahdism. Ever since its establishment by Seif-udduleh Emir Bani-Mazid between 439 and 495 of the Lunar calendar, [around 1000 A.D], the town of Helle has been a hub of enthusiastic Shiite Faqihs (Islamic scholars), intellectuals, and poets. When the city of Baghdad was invaded by Mongol Holaku-khan troops, the town of Helle remained safe from such atrocious Mongol expansion thanks to prudence and expediency of vigilant and prudent scholars or Ulama. The safety of the town mingled with presence of famous Faqihs and intellectuals helped transfer the heart of Shiite studies from Baghdad to Helle. This seminary became the core of Shiite seminaries during 11th to 14th century A.D. The writings about Mahdism have been less in this period than before and after, even though the reign of Shiite Governments provided relative peace, freedom and dialectical doubts (ambiguities) that fueled Shiite debates. The new conversion to Shiism among Mongol governments and the necessity for publicizing and promoting the religious jurisprudence as well as intellectual and belief principles denied opportunity from Shiite scholars to focus on Mahdism. Whereas the spread of fake claimants of Mahdism and their sects made such studies an imperative. Of these, only 17 books from Shiite and 33 from general religious scholars have remained until today.
  • Mohammad Javad Borhani Page 125
    Many changes will happen during the global government of promised Imam Mahdi (PBUH) that is an all-encompassing revolution indeed. These include insurrection of social relations and security, cultural, economical and educational aspects that will be mirrored in the people’s behaviour. Imam Mahdi (PBUH) will make the ivory tower a reality in society and will transform the political, economic, social, and cultural features of society. He will establish a stance in governing that can be headed only by a saint Imam and will appoint Messiah, also a saint and messenger of God, for crafting a cabinet. The other major fine people will assume posts to serve people in this ivory tower.
  • Javad Qassemi Qomi Page 151
    Eschatology, as related to humankind unseen future with no actual news about it, has been one of the most controversial questions in religions. Although its source is not quite clear in Jewish tradition, it contains notions like Messiah, the resurrection of the dead, the future world, final judgment, Paradise and Hell. Some relate it to the effect of mixing Iranian Jewish thoughts in the days of detention in Babylon. It should be mentioned that the interrelationships between theses concepts places them in an alignment. This manuscript is a summary in the form of report from the section of God, the world, Human, Messiah (a treasury of Talmud), authored by Abraham Cohen. Talmud is a verbal source in Jewish religion that includes Jewish interpretations.
  • Morteza Karimi Page 167
    Notions regarding Eschatology, like Messiah and the resurrection of the dead, had always been adjusted with each other reciprocally. “Will” is a pivotal word and concept that underlies both of them. The resurrection of the dead is a practice of God’s will and the aim of eternal future after Appearance of Messiah that includes the resurrection of the dead. Human is activated as a mirror of God to moralize the human world. In fact, ethics is aligned with resurrection. ‘Will’ is a synopsis of rational will and rational will, according to Ebn-e-Meimun and Jewish philosophy in general and also according to Kant, is a rewording of Ethics. Summarily, Jewish Eschatology is an ethical absolution and metaphysics of ethics.Actually, having faith in Messiah is not a kind of idealism detached from historical and everyday realities that results in ethical problems (of constant delay)! But it directly produces ethical values, and acts as an intermediary criterion for taking good measures in every situation. When humans ask how they should behave or their attitudes should be based on what criteria, messianic eschatology specifies the method and device for which it can achieve them. This concept is also mentioned by Kant in his book entitled “Religion Within the Bounds of Reason Alone”.